Những ngày đầu thành lập
TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG NHỮNG NGÀY ĐẦU THÀNH LẬP
Từ trung tâm thành phố Hà Tĩnh, dọc theo đại lộ Quang Trung chạy dài về phía bắc, nơi cửa ngõ một thành phố năng động của giải đất đầy nắng và gió, hòa vào không gian kiến trúc đô thị hiện đại xã Thạch Hạ, ngôi trường mang tên, Vị vua yêu nước, người anh hùng dân tộc, tướng tài thế giới- Trường THCS Quang Trung trở thành một điểm nhấn trong bức tranh thành phố trẻ Hà Tĩnh. Tọa lạc trên một không gian khoáng đạt, khoảng trời bình yên mái trường đã ươm mần, ấp ủ, nuôi dưỡng thành công bao thế hệ học trò. 60 tuổi, những biến đổi thăng trầm của dân tộc, của quê hương đã tạo cho trường Quang Trung tâm thế, mạnh mẽ khởi sắc, đi lên hội nhập quốc tế.
Mở cánh của thời gian trở về những ngày đầu thành lập trường, mới thực sự trân trọng, ngưỡng mộ và tự hào những thế hệ thầy và trò đầu tiên. Năm 1964 tròn 10 năm miền Bắc giải phóng, không khí khẩn trương ra sức thi đua vừa xây dựng miền Bắc, vừa ra sức chi viện cho tiền tuyến miền Nam, công cuộc kiến thiết của tỉnh nhà Hà Tĩnh cũng được toàn Đảng, toàn quân, toàn dân nỗ lực quyết tâm thực hiện mà giáo dục giữ vai trò nền tảng, động lực vững chắc thúc đẩy sự phát triển, Trường THCS Quang ra đời góp phần hoàn thành nhiện vụ vĩ đại này.
Nằm trên trục đường chính thôn Liên Nhật, xã Thạch Hạ, Huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, trường THCS Quang Trung có tên gọi ban đầu là Trường phổ thông cấp II Thạch Hạ. Với sự nỗ lực quyết tâm của chính quyền địa phương, với tinh thần đoàn kết, tự nguyện đóng góp công sức của nhân dân Thạch Hạ, ngôi trường làm bắng gỗ chắc chắn lợp lá cọ trên nền đất cao ráo có 3 phòng học đầu tiên đã ra đời, thực hiện nhiệm vụ dạy học cho học sinh trên địa bàn 4 xã: Thạch Hạ, Thạch Trung, Thạch Đồng, Thạch Môn. Mặc dù cơ sở vật chất còn đơn sơ, tạm bợ do điều kiện khó khăn chung của đất nước lúc bấy giờ nhưng chính truyền thống hiếu học từ bao đời của con người Hà Tĩnh nên các thế hệ học sinh vượt lên thiếu thốn, gian khổ tìm đến với nhà trương, tìm đến con chữ, thay đổi vận mệnh, thay đổi cuộc đời.
Những người thầy đầu tiên dạy học ở mái trường gồm có thầy Bùi Nhân Đào ( Quê xã Thạch Khê- Thạch Hà – Hà Tĩnh) vừa giữ chức vụ hiệu trưởng vừa giảng dạy môn Toán. Tham gia giảng dạy bộ môn này còn có thầy thầy Trần Hữu Nghĩa và cô Phạm Thị Minh Châu. Bộ môn Ngữ Văn có thầy Hồ Bá Viện và thầy Lê Văn Giáp giảng dạy. Hoạt động của chuyên môn gồm 2 tổ: tổ Tự nhiên do thầy Trần Hữu Nghĩa làm tổ trưởng, tổ Xã hội do thầy Hồ Bá Viện làm tổ trưởng. Tổ chức Công đoàn cũng được thành lập và đi vào hoạt động tích cực, hiệu quả. Phòng sinh hoạt chuyên môn được tiến hành trong nhà cụ Chắt Quỵ, một người dân sống ở thôn Liên Nhật, vốn là nhà trọ mà thầy hiệu trưởng vừa dùng để làm việc vừa nghỉ ngơi. Thế hệ học sinh đầu tiên của nhà trường được biên chế thành 3 lớp học. Có 2 lớp 5 và 1 lớp 6. Mỗi lớp có sĩ số từ 50 em học sinh trở lên, con số đó tăng dần theo từng ngày, từng tháng của năm học. Học sinh không đồng đều về độ tuổi, đến lớp theo nhu cầu học tâp. Vừa tăng gia sản xuất cải thiện đời sống, vừa tranh thủ thời gian tiếp thu kiến thức. Không khí học tập những ngày đầu sôi nổi, hào hứng mặc dù thiếu thốn sách vở, bút mực… và ăn uống tạm bợ lót dạ đến trường. Đời sống của giáo viên cũng chắt chiu ít ỏi khoai sắn qua ngày. Cứ như thế con chữ đến với người dân từ lòng hiếu học, từ quyết tâm vượt khó của thầy và trò, từ sự đùm bọc chở che yêu thương của nhân dân.
Cuối tháng 8 năm1964 Mĩ leo thang chiến tranh phá hoại Miền Bắc, Hà Tĩnh ở vào vị trí xung yếu nằm trên con đường huyết mạch giao thông quốc lộ 1A, đặc biệt có tuyến đường mòn Hồ Chí Minh xuyên qua dãy núi Trường Sơn nên quân đội Mĩ đã tập trung nhiều máy bay thả bom nhằm cắt đứt đường tiếp tiếp tế của miền Bắc cho Miền Nam. Chúng bắn phá ác liệt phong tỏa các cảng Xuân Hải, Cửa Sót, Cửa Nhượng, trọng điểm núi Nài, các tuyến đường sông: sông Lam, sông La…Trước tình hình đó, để đảm bảo an toàn cho học sinh và giáo viên, các lớp học tạm thời di chuyển đến thôn Minh Tân, Minh Tiến học trong nhà của nhân dân. Ban ngày thầy và trò tham gia chiến đấu bắn phá máy bay địch, bảo vệ tài sản, bảo vệ sản xuất, ban đêm lên đèn đọc sách, học tập. Không ngại khó, không ngại khổ, cần mẫn tìm tòi sáng tạo, vượt lên hoàn cảnh chiến tranh, thầy và trò đã hoàn thành suất sắc sứ mệnh cao cả thiêng liêng: trồng Người cho mai sau.
Biết bao nhiêu thế hệ học sinh đã tạm biệt mái trường Cấp II Thạch Hạ lên đường nhập ngũ. Có những người mãi mãi nằm lại ở bạt ngàn núi rừng Trường Sơn, có những người may mắn trở về lại miệt mài cống hiến cho tổ quốc. Những người thầy đầu tiên giờ đây người còn người mất. 60 tuổi lớn lên và trưởng thành để có một trường THCS Quang Trung mạnh mẽ như hôm nay.
Nguyễn Thị Phương
